Dit artikel is onderdeel van het archief van Drempelvrij.nl. De inhoud van dit artikel is mogelijk verouderd.
Blinden en mensen met een andere handicap vinden prima hun weg op internet. Maar dan moet de website wel goed in elkaar zitten. En dat is nog niet altijd het geval.
De computer leest elke toets voor die Roel van Houten intypt. Hij schrijft een e-mail en zo controleert hij of er ook staat wat hij bedoelt. De vrouwenstem praat snel. Voor een beginner wat computerstemmen betreft, is het bijna niet te volgen.
Van Houten is blind, én een ervaren computergebruiker. Kan dat dan? Die vraag krijgt hij vaak. Maar niets zien betekent volgens hem niet dat nieuwe technologie aan je voorbijgaat. Internet maakt het leven zelfs een stukje eenvoudiger. Via de gemeentesite zaken regelen zodat hij niet meer langs het loket hoeft.
Maar dan moeten de sites wel toegankelijk zijn gemaakt voor mensen met een handicap. En Van Houten maakt vaak genoeg mee dat dat niet het geval is. ‘De afvalophaaldienst van de gemeente doet vaak zo’n flyer in de bus. Handig, dan zetten we dat ook even online, denken ze dan. Dus wordt dat blaadje ingescand en op de site gezet. Zonder dat er rekening mee wordt gehouden dat ik dat niet kan uitlezen.’
Flash
Volgens Van Houten gaat het vaak fout als websites er vooral goed uit willen zien. Zo is een site die op het programma Flash draait voor hem onbereikbaar. Ook kreeg onlangs 9292.nl, de website waar je een reis met het openbaar vervoer kunt plannen, een nieuw uiterlijk. Van Houten kon er zijn vertrekpunt en bestemming niet meer invoeren. ‘Na klachten hebben ze het opgelost. Maar het geeft aan dat nog niet altijd bij de toegankelijkheid wordt stilgestaan.’
Stichting Accessibility vraagt al langer aandacht voor het toegankelijk maken van websites. Overheden hebben daarbij een voorbeeldfunctie, vindt de stichting. Maar pas 10 procent van de gemeentewebsites voldoet aan de minimale eisen, onderzocht Accessibility. Dat zijn zestien punten die bijvoorbeeld gaan over eenvoudig taalgebruik en het ondertitelen van filmpjes.
Nicole Oltheten van het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten benadert het liever van de positieve kant. De afgelopen tijd heeft zij gemeenten intensief begeleid om hun sites op orde te maken. Bij de laatste meting in oktober was de helft volgens haar goed op weg om de minimale eisen te halen. ‘Ik ga ervan uit dat bij de afronding van het project eind januari de sites op orde zijn. Bij veel gemeenten ontbrak tot nu het inzicht, maar dat is aan het groeien.’
Den Haag
Hoe moeilijk is het om aan de eisen te voldoen? Den Haag is een van de gemeenten die het wel lukt. De website kreeg onlangs het keurmerk dat de toegankelijkheid bewijst. Verantwoordelijk wethouder Ingrid van Engelshoven is er trots op. ‘We hebben de afgelopen jaren hard gewerkt. Het is een extra investering, maar als je je eenmaal bewust bent van het belang, valt dat ook wel weer mee. Bovendien kunnen gemeenten er zelf ook van profiteren. Dienstverlening via de website is een stuk goedkoper dan via het loket of de telefoon. Maar dan moet je wel zorgen dat de site klantvriendelijk is ingericht voor iedereen.’
Te vaak wordt gedacht dat het toegankelijk maken van de website veel werk is voor een kleine doelgroep, stelt Van Engelshoven. ‘Maar in feite zien we dat ongeveer een derde van de potentiële bezoekers van de site er baat bij kan hebben. Dat zijn mensen met een handicap, maar ook laaggeletterden en mensen die tijdelijk minder handzaam zijn, bijvoorbeeld door een gebroken arm. Bovendien wordt de website er ook over het algemeen beter van. Het dwingt je om duidelijk te communiceren en na te denken over onderdelen van de site die onnodig afleiden. Daar profiteren alle gebruikers van.’
Onlangs kondigde minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan dat overheidswebsites voortaan in uitzonderlijke gevallen mogen afwijken van de richtlijnen. Daarmee laat hij de strenge lijn van zijn voorganger los, die sancties had aangekondigd als overheidswebsites per 1 januari van dit jaar niet zouden voldoen. Maar volgens Plasterk is volledig aan de regels voldoen een ‘enorme klus’ met soms ‘onwenselijke en onredelijke’ resultaten. Oltheten begrijpt de keuze van de minister. ‘Sites moeten voldoen, dat staat buiten kijf. Maar er zijn uitzonderingen te bedenken. Moeten we bijvoorbeeld het hele archief met documenten toegankelijk maken? Of volstaat een e-mailadres waar mensen zo nodig een toegankelijke pdf kunnen aanvragen?’
Van Engelshoven vindt dat een verkeerde boodschap. ‘Gemeenten zeggen te makkelijk: dit kan niet. De minister kan beter verkondigen dat je als overheid vol voor toegankelijkheid moet gaan. Je hebt toch een voorbeeldfunctie.’
Van boven naar onder en van links naar rechts
Het verschil voor Van Houten tussen een website die wel goed in elkaar zit en een site waar geen rekening met hem is gehouden, is groot. Een goede site kan Van Houten als het ware van boven naar beneden en van links naar rechts uitlezen met de computerstem en met zijn braille-toetsenbord. Speciale koppen zorgen ervoor dat hij redelijk snel vindt wat hij zoekt. Ook een afbeelding wordt beschreven, zodat hij een indruk krijgt hoe de site eruit ziet.
Op een slechte website verdwaalt hij in allerlei menu’s of links waarna hij iedere keer weer terug moet naar de startpagina om opnieuw te beginnen. Ook op Denhaag.nl zijn nog verbeterpunten – zo komt Van Houten ongewild op een site waar met filmpjes allerlei gemeentezaken worden uitgelegd. Toch is Van Houten onder de indruk, vooral als blijkt dat hij de kaart van de gemeente kan gebruiken. Die toegankelijk maken, is volgens hem technisch een van de lastigste dingen.
Kristel van Teeffelen, foto toetsenbord met braille © Koen Suyk, ANP
Uit: Trouw, 04-01-2013