In Nederland zijn er ongeveer 825.000 mensen met dyslexie. Iemand met dyslexie heeft meer moeite met het lezen (en soms schrijven) en is sneller afgeleid dan de gemiddelde lezer. Bij digitale toegankelijkheid denken we niet altijd meteen aan dyslexie, maar een goed toegankelijke website, app of document kan door iemand met dyslexie veel makkelijker gelezen worden.
“Er staat een spellingsfout in je tekst, ik vind dit echt onwijs onprofessioneel”.
(Een docent van India tegen haar)
Ik sprak met India Prosser die zelf dyslectisch is en hier aandacht voor vroeg op LinkedIn. Ze vertelde mij vanuit haar eigen ervaringen wat er nodig is om teksten toegankelijker te maken voor mensen met dyslexie.
Wat is dyslexie?
Het woord dyslexie is letterlijk vertaald “niet kunnen lezen”. Er zijn meerdere vormen van dyslexie. Het kan zijn dat woorden of letters worden omgedraaid, letters gaan ‘dansen’ of dat woorden worden ‘vergeten’. Mensen met dyslexie hebben moeite met taal, lezen en/of schrijven. Ze zijn niet dom (oftewel: er is niets mis met hun intelligentie).
Soms komt het doordat het hoofd sneller denkt dan iemand zelf kan verwoorden of schrijven. Dit herken je dan bijvoorbeeld aan ‘kromme’ zinnen of het vergeten van woorden.
Hoe maak je je website beter voor iemand met dyslexie?
Er zijn manieren om teksten makkelijker leesbaar te maken voor mensen met dyslexie. Het mooie is dat je hiermee je teksten beter leesbaar maakt voor iedereen. Doe er dus je voordeel mee!
Houd teksten kort en bondig
Korte, bondige teksten zijn eigenlijk voor iedereen prettiger om te lezen. Het is niet voor niets dat het schrijven op B1-niveau de laatste jaren zoveel aandacht krijgt. Wist je dat B1-niveau eigenlijk voor veel mensen in Nederland al te ingewikkeld is?
Een (web) pagina vol met tekst kan voor iemand met dyslexie als een helse bergtocht voelen. Ik heb vaak gehad dat een titel mij ontzettend aansprak, maar dat ik meteen afhaakte met lezen door de grote lap tekst die eronder stond. Ontzettend zonde en demotiverend!
India Prosser
Maak het visueel
Door teksten visueel te maken help je veel mensen. Door afbeeldingen, infographics of video’s bij je teksten te plaatsen kan iemand de informatie ook op een andere manier ‘lezen’. Deze beelden zorgen ook voor een rustmoment tijdens het lezen. Dit verhoogt het tekstbegrip.
Dingen visueel maken is voor mij DE oplossing. Niet alleen aan de hand van filmpjes of afbeeldingen, maar ook het visueel en overzichtelijk maken van een website of app.
India Prosser
Lettertypen voor dyslexie
Door een iets groter lettertype te gebruiken maak je het lezen makkelijker. Dit helpt natuurlijk ook andere mensen (met of zonder visuele beperking). Er zijn speciale lettertypen die helpen bij dyslexie, zoals het Dyslexie Font.
Je kan ook een normaal lettertype kiezen dat voldoende onderscheid maakt tussen vergelijkbare letters zoals:
- b, d, p
- 1, i, I en l
Pas ook op met speciale lettertypes die niet vaak gebruikt worden, te speels zijn of speciale effecten hebben. Deze zijn meestal slecht leesbaar.
Rust en structuur op je website helpt bij dyslexie
Maak een duidelijke inleiding, gebruik koppen en houd alinea’s kort. Wanneer er een complexe taak moet worden uitgevoerd, dan kun je deze het beste in “stukjes hakken”. Dit zorgt voor structuur en overzicht. Maar ook een overzichtelijke lay-out speelt een belangrijke rol. Zorg voor voldoende witruimte en houd het geheel rustig. Bewegende beelden kunnen afleiden, dus geef op je website de mogelijkheid om deze te pauzeren. Dit geldt ook voor animaties.
Het is voor iemand met dyslexie moeilijk om overzicht te krijgen over stukken tekst, het kan vaak als chaos voelen. Een duidelijke inleiding, kleine stukjes tekst en kopjes bij de alinea’s kan de oplossing zijn.
India Prosser
Voorleessoftware kan helpen bij dyslexie
Mensen met dyslexie maken soms ook gebruik van voorleessoftware om grote stukken tekst voor te laten lezen. Als jij je website en documenten goed gestructureerd opmaakt zijn ze goed te lezen voor schermlezers. Hier profiteren niet alleen blinde of slechtziende mensen van, maar dus ook mensen met dyslexie. Denk bijvoorbeeld aan het goed gebruiken van koppen op je website.
Een optie om tekst hardop te laten lezen is erg handig, vooral als het gaat om veel artikelen of blogs. Luisteren naar iemand die het voorleest werkt erg goed, hierdoor vergroot je ook de kans dat iemand met dyslexie daadwerkelijk alles gaat lezen.
India Prosser
Let op je taalgebruik
Probeer het gebruik van moeilijke woorden zoveel mogelijk te voorkomen. Gebruik je toch moeilijke woorden, geef dan uitleg. Veel mensen met dyslexie hebben moeite met hun woordenschat.
Woorden blijven bij mij minder makkelijk hangen, waardoor ik vaak stukken lees waarin ik belangrijke woorden niet begrijp. Een oplossing zou kunnen zijn dat je onder aan de pagina bepaalde begrippen uitlegt.
India Prosser
Dyslexie en kleur van teksten
Omdat lezen voor iemand met dyslexie sowieso al lastig is, helpt een te laag contrast zeker niet. Het contrast is het verschil tussen de kleur van de tekst en de achtergrond. Let er dus op dat je teksten opmaakt met voldoende contrast. Op internet zijn gratis tools te downloaden waarmee je het contrast kunt meten. Een bekende is Color Contrast Analyser (CCA). Voor normale tekst is een contrast van minimaal 4,5:1 nodig en voor grote tekst minimaal 3,0:1.
Maak je website of app ‘schaalbaar’
Soms kan het helpen om de website in te zoomen. Zoals ik eerder vertelde is een grotere tekst prettiger te lezen. Op een kleiner scherm zijn regels minder lang en dit zorgt voor meer pauzemomentjes tijdens het lezen. Soms leest een tekst dus prettiger op een mobiele telefoon of als de website met 200% wordt vergroot. Dat maakt de tekst voor mensen met dyslexie beter te ‘behappen’. Natuurlijk mag er dan geen informatie verloren gaan.
Aanpassen van de tekst
Een goed toegankelijke website maakt het mogelijk om met een tool de stijl van teksten te veranderen. Sommige mensen met dyslexie vinden het fijn om hun eigen lettertype en lettergrootte te gebruiken. Ook door de afstand tussen letters, woorden en regels aan te passen kun je een tekst makkelijker lezen. Hiervoor zijn speciale tools, zoals Stylish voor de Chrome browser.
Heb je zelf dyslexie?
Ben je zelf, zoals India (en ik), ook dyslectisch? Er is een speciaal symbool voor dyslexie. Met dit symbool kan je anderen laten zien dat je dyslectisch bent. Misschien helpt het jou om andere mensen bewust te maken van dit ‘probleem’. Dan kunnen ze jou helpen in plaats van je continu op je fouten te wijzen.
Ik merk persoonlijk dat er veel mensen last hebben van dyslectie of simpelweg de nederlandse taal. Ik zou daarom willen meegeven, veroordeel iemand niet op zijn spellingsfouten. Neem van mij aan, het komt niet uit een plek van desinteresse! Mensen met dyselctie hebben juist heel veel andere mooie kwaliteiten. Laten we mensen meten op hun inhoud en niet op hun spellingsfouten.
India Prosser
Wil je meer weten over hoe digitale toegankelijkheid helpt om jouw website te verbeteren voor bijvoorbeeld iemand met dyslexie? Kijk dan eens in ons overzicht van specialisten.