Video is een schitterend middel om snel en op een aantrekkelijke manier veel informatie over te brengen. Video is ook een erg toegankelijke manier van communiceren, zolang bij het maken en publiceren van de video voldoende rekening wordt gehouden met wat vroeger de ‘webrichtlijnen’ werd genoemd.
Ondertiteling bij video
Niet voor iedereen is het geluid in de video goed te horen. Dat kan zijn door een gehoorbeperking (doof of slechthorend) waardoor je het geluid gewoon simpelweg niet (goed) hoort. Het kan ook zijn dat je het geluid (tijdelijk) niet wilt of kunt horen, bijvoorbeeld omdat je in een stilteruimte zit of als je niet wilt dat je collega’s meeluisteren.
Goede ondertiteling zorgt ervoor dat alle belangrijke geluiden in de video ook via tekst te lezen zijn. In het artikel “Alles over ondertiteling voor video” leer je hier alles over.
Zorg dat je alles hoort wat je ziet
Ondertiteling helpt mensen die (tijdelijk) het geluid niet horen. Een goede voice-over of audiodescriptie helpt mensen die de video niet (goed) kunnen zien. Denk dan vooral aan mensen met een visuele beperking (blind of slechtziend), maar ook voor mensen waarvoor de beelden te snel gaan. Ook zij vinden deze gesproken tekst fijn.
Het is belangrijk dat de voice-over alle belangrijke visuele informatie in de video benoemt. Vergeet niet de informatie van:
- Lower-thirds of ‘namenbalkjes’
- Logo’s
- Grafieken en diagrammen
Wil je niet alles laten vertellen door een voice-over? Dan kan audiodescriptie helpen. Dit is een soort van voice-over, maar dan met name gericht op bezoekers met een visuele beperking.
In het artikel “Hoor alles wat je ziet” leer je allerlei tips voor het maken van goede voice-over of audiodescriptie.
Wat is nog meer van belang bij toegankelijkheid van audio en video?
Video’s worden binnen de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) beoordeeld onder Richtlijn 1.2 Op tijd gebaseerde media. Het maken van goede ondertitels en het toevoegen van audiodescriptie valt onder deze richtlijn. Behalve de succescriteria onder deze richtlijn zijn er nog meer ‘regeltjes’ waar je op moet letten bij het maken en publiceren van je video.
Korte beschrijving van de video
Voor succescriterium 1.1.1 Niet-tekstuele content moet ook een korte beschrijving van de video worden gegeven. Gebruikers weten dan wat voor video het is als ze deze tegenkomen en kunnen dan beslissen of ze de video willen bekijken. Dit kan bijvoorbeeld door een kop of paragraaf boven de video te plaatsen die aangeeft waar de video over gaat.
Een transcript voor louter-geluid of louter-videobeeld
Succescriterium 1.2.1 Louter-geluid en louter-videobeeld (vooraf opgenomen) gaat over alleen-geluid of alleen-video:
- Louter-geluid: een audiobestand zonder beeld, bijvoorbeeld een podcast.
- Louter-videobeeld: een videobestand zonder geluid, bijvoorbeeld een animatie.
Bij dit succescriterium is de ondertiteling niet belangrijk, maar zijn er andere manieren om de content toegankelijk te maken. Doven en slechthorenden kunnen niet (goed) naar een podcast luisteren. Er kan dan een transcript worden aangeboden van de podcast, waarin dezelfde informatie staat uitgeschreven.
Een videobestand zonder geluid kan worden bekeken door mensen die doof of slechthorend zijn. Dit kan echter juist een probleem zijn als je de informatie niet goed kan zien. Hier kan ook een transcript worden aangeboden (wat dan door hulpsoftware kan worden voorgelezen) of een geluidsbestand waarin dezelfde informatie uit de video wordt overbracht.
Voor succescriterium 1.2.3 Audiodescriptie of media-alternatief kan een tekstalternatief ook een prima oplossing zijn.
Speel niet automatisch af
Als een video automatisch begint te spelen, is er vaak ook meteen geluid te horen. Dit kan hinderlijk zijn voor mensen die voorleessofware gebruiken. Het geluid van de video gaat dan door het geluid van de voorleessoftware heen. Het is dan ook het beste om een video niet automatisch te starten na het laden van de pagina. Zorg er in ieder geval voor dat de bezoeker van de website zelf de video kan starten of stoppen.
Gebruik geen sneltoetsen van enkele tekens
Sommige videospelers, zoals die van YouTube en Vimeo, kunnen met sneltoetsen van enkele tekens bediend worden. Denk bijvoorbeeld aan de K om een video op pauze te zetten of de M om het geluid uit of aan te zetten.
Deze sneltoetsen kunnen handig zijn, maar kunnen ook problemen veroorzaken voor mensen die spraakbedieningssoftware gebruiken. Bij spraakbediening kan een gebruiker tekst inspreken om op een website te navigeren of om bijvoorbeeld een knop te bedienen. Hierbij wordt de tekst opgebroken in aparte letters. Als een gebruiker hiervan een woord met een ‘K’ erin zegt, kan dit ertoe leiden dat de video op pauze gezet wordt, terwijl dit niet de bedoeling was.
Er zijn meerdere oplossingen mogelijk. Het moet bijvoorbeeld mogelijk zijn om deze sneltoetsen uit te zetten. Lees hoe je enkel-teken-sneltoetsen kunt uitzetten in YouTube of Vimeo.
Vergeet niet het kleurcontrast
Zeker in uitleg-animaties spelen kleuren vaak een grote rol. Let erop dat bij het maken van de animatie ook alle belangrijke informatie voldoende kleurcontrast heeft. Dit geldt voor teksten die in beeld komen, maar ook voor belangrijke illustraties en icoontjes.
Zo is je animatie ook prettig te bekijken zonder geluid of als je met je telefoon in de volle zon staat.
Gebruik geen flitsen
Mensen die last hebben van fotosensitieve epilepsie kunnen een epileptische aanval krijgen als er snel achter elkaar op een groot deel van het scherm flitsen te zien zijn. Dit kan in video’s bijvoorbeeld voorkomen als er veel camera’s tegelijk flitsen, als er een stroboscoop in een discotheek te zien is of als er heftige explosies zijn die getoond worden.
Je kan het beste helemaal geen flitsende content plaatsen. Als je wel flitsende content hebt, dan let je erop dat dit minder dan drie keer per seconde flitst. Ook zorg je er dan voor dat het gebied waarin de flitsen getoond worden klein genoeg is.
De Photosensitive Epilepsy Analysis Tool (PEAT) is een programma waarmee je een video kunt analyseren op flitsen. Er komt dan een grafiek uit die toont of de flitsen in de video de drempelwaarde overschrijden.
Zorg voor een toegankelijke videospeler
Zorg er ook voor dat de videospeler waar de video in staat toegankelijk is:
- Zijn de knoppen van de videospeler met het toetsenbord te bedienen?
- Is het zichtbaar waar de toetsenbordfocus zich bevindt in de videospeler als deze met het toetsenbord wordt bediend?
- Is het contrast van de iconen op de knoppen voldoende, zodat deze ook zichtbaar zijn voor slechtzienden?
- Kan hulpsoftware voorlezen wat voor knoppen er zijn? Kan bijvoorbeeld worden voorgelezen wat de pauzeknop is?
- Zorg ervoor dat de video zowel in horizontale als in verticale stand van het scherm bekeken kan worden. Mensen in een rolstoel kunnen een telefoon vast gemonteerd hebben en kunnen deze mogelijk niet draaien.
- Sommige gebruikers vergroten het scherm om de webpagina beter te bekijken. Zorg ervoor dat de video dan niet half van de pagina af valt.
DDAI-lid Scribit pro heeft ook een toegankelijke videospeler waarmee je je video’s toegankelijk op je website toont én voldoet aan de WCAG-richtlijnen.
Maak ook toegankelijke video
Ben je een videomaker of laat je regelmatig video’s maken? Houd dan bij het maken van je video al rekening met digitale toegankelijkheid. Verschillende DDAI-leden bieden trainingen aan over het toegankelijk maken van video’s:
- Training Toegankelijke video van Cardan Technobility
- Diverse trainingen over video’s en toegankelijkheid door Scribit.pro
Of kijk in het overzicht van alle DDAI-leden voor een partner die jou kan helpen bij het maken van nieuwe video’s of animaties.